کاهش علائم بالینی آرتروز زانو (استئوآرتریت)تقویت عضلات دورکننده ران در مقابل عضلات نزدیککننده ران: کارآزمایی تصادفی کنترلشده
مقدمه
هیچگونه شکی در مورد مفید بودن تمرینات تقویتی برای افراد مبتلا به آرتروز زانو وجود ندارد. تاکنون برنامههای ورزشی مختلفی برای افراد مبتلا به آرتروز (استئوآرتریت) زانو طراحی و بررسی شدهاند. هدف اکثر آنها در وهله اول تقویت عضلات چهارسر ران، ابداکتورهای ران (دور کننده های ران) و ساق پا بوده است. تصور میشود که بهبود نیروی عضلات چهارسر ران، فشار وارده بر مفصل زانو را کاهش خواهد، بهبود قدرت ساق پا، ظرفیت راه رفتن را بهتر می کند و با استفاده از ابداکتورهای ران می شود که راه رفتن ترندلنبرگ (لنگیدن) را کنترل کرد.
اما در مورد اداکتورها (نزدیک کننده های) ران چطور؟
هدرف از مطالعه ای که در ادامه مورد بررسی قرار میدهیم، بررسی تاثیر افزودن تقویت اداکتورهای ران به یک برنامه ورزشی چندوجهی برای افراد مبتلا به آرتروز زانو (OA) (استئوآرتریت) بود.
روش تحقیق
در این کارآزمایی تصادفی کنترلشده، بیماران بین ۵۰ تا ۸۰ سال مبتلا به آرتروز زانو مورد بررسی قرار گرفتند.
معیارهای ورود به مطالعه که باید رعایت میشدند عبارتند از:
- آرتروز زانو درجه ۲-۴ (مقیاس Kellgren-Lawrence)
- حداقل درد زانو ۳/۱۰ در مقیاس NRS
- درد و اختلال عملکردی در ۳ ماه گذشته
- وجود حداقل یکی از معیارهای روماتولوژی کالج آمریکا (درد زانو، وجود استئوفیت، همراه با حداقل یکی از موارد زیر:
الف ) >۵۰ سال، ب) خشکی صبحگاهی کمتر از ۳۰ دقیقه، ج) صدای تق تق در حین حرکت فعال زانو
- استقلال حین راه رفتن
- عدم استفاده از پروتز یا ارتز
- علائم یک طرفه یا دو طرفه
- درد غالب در قسمت داخلی زانو
مداخلات تمرینی به صورت موازی انجام می شد: این تحقیق شامل دو گروه می شد، گروه اول در کنار یک برنامه تمرینی چندوجهی شامل گرم کردن، حرکات کششی، موبیلیزیشن تیبیوفمورال و پتلوفمورال و تقویت عضلات زانو و ساق تمرینات عضلات دورکننده ران را دریافت میکردند و گروه دوم در کنار همان برنامه تمرینی چند وجهی تمرینات عضلات نزدیککننده ران را انجام میدادند. این تمرینات تحت نظارت یک فیزیوتراپیست و به صورت انفرادی دو بار در هفته به مدت 6 هفته انجام میشد. هر جلسه به طور متوسط 60 دقیقه طول میکشید و تمرینات در سه ست 8 تا 12 تکراری و با 60 تا 80 درصد از مقیاس درک فشار بورگ انجام میشد.



برای دانلود فایل کامل این برنامه روی لینک زیر کلیک کنید:
برنامۀ تمرینی برای افراد با آرتروز زانو با تاکید بر تقویت آبداکشن و آداکشن ران برنامۀ تمرین تقویتی برای افراد با آرتروز زانو (با تاکید بر آبداکشن و آداکشن زانو)
برای تعیین بار تمرین هنگام شروع از ظرفیت شرکتکنندگان برای انجام ۸ تا ۱۲ تکرار از یک تمرین معین با شدت ۶۰ تا ۸۰ درصد بورگ استفاده م شد. پیشرفتهای ۲ تا ۱۰ درصدی زمانی انجام شد که شرکتکننده قادر به انجام حداقل ۱۴ تکرار در آخرین ست بود یا زمانی که میزان فشار درک شده بورگ کمتر از ۶۰ درصد بود. به نظر میرسد این یک پیشرفت مؤثر و روشی آسان برای پیادهسازی در تمرینات بالینی است. به طور مشابه، هنگامی که علائم با استفاده از بارهای فزاینده بدتر میشد، تعداد تکرارها در هر ست افزایش مییافت تا همچنان از پیشرفت اطمینان حاصل شود.
نتیجه اولیه مورد نظر، مقدار درد گزارش شده توسط بیمار در مقیاس NRS و زیرمقیاسهای KOOS از درد و فعالیتهای روزمره زندگی در پیگیری ۶ هفتهای بود. در صورت وجود علائم دو طرفه، برای ارزیابی نتایج از اندامی که بیشترین علائم را داشت استفاده شد.
نتایج
در مجموع، ۶۶ بیمار انتخاب و به طور مساوی به دو گروه تقویت عضلات نزدیک کننده ران و دور کننده ران تقسیم شدند. در هر دو گروه، تعداد زنان شرکت کننده بیشتر از مردان بود. پایبندی به درمان گزارش شده بالا بود، به طور متوسط ۱۰.۹ (± ۱.۸) جلسه در گروه دور کننده و ۱۰.۸ (± ۲.۱) جلسه در گروه نزدیک کننده. این تفاوت معنی دار نبود، بنابراین پایبندی به درمان هر دو گروه برابر در نظر گرفته شد.
پس از برنامه ۶ هفتهای، هر دو گروه در نتایج اولیه بهبود یافتند، اما هیچ تفاوت بین گروهی مشاهده نشد. این موضوع در مورد نتایج ثانویه نیز مشابه بود، که در آن نیز هیچ تفاوتی بین گروه دور کننده و نزدیک کننده مشاهده نشد. همچنین، هر دو گروه در طول جلسات، کار کلی مشابهی را نشان دادند. این مورد از طریق ضرب تعداد ستها، تکرارها، RPE محاسبه شد.

بهبود درون گروهی بررسی نشد زیرا هدف از این کارآزمایی، مقایسه گروه تمرین عضلات نزدیککننده و با گروه تمرین عضلات دورکننده ران بود. با این حال، پس از بررسی تغییرات گزارششده در NRS، هر دو گروه به کاهش درد (تقریباً 3 امتیازی) دست یافتند که می توان آن را یک بهبود بالینی در نظر گرفت. همین امر برای پیامد اولیه دیگر، درد KOOS، نیز صادق بود، که در آن افزایش تقریباً 20 امتیازی حاصل شد.
سؤلات و فرضیه های تحقیق
بر اساس نموداری بار کار که در زیر آمده است، میتوانیم به صورت بصری افزایش بار کلی کار را مشاهده کنیم که نشاندهنده پیشرفت تمرین در طول هفتهها است. نمودارهای مربوط به کل بار کاری خم و باز کردن زانو، حرکت عضلات سه سر ساقی و اسکات، پیشرفت مشابهی را نشان می دهد.

سؤال نویسندگان در مقدمه، وجود ارتباط بین بهبودهای مشاهدهشده هنگام افزودن تمرینات تقویت مفصل ران به توانبخشی آرتروز زانو بود. از آنجایی که بهبودهای مشاهدهشده ممکن است بیشتر به افزایش دوز تمرین مرتبط باشد تا تأثیر تمرینات مفصل ران، نویسندگان میخواستند دو برنامۀ تمرینی را با دوز تمرینی مشابه مورد مقایسه قرار دهند. در واقع، هر دو گروه بهبود یافتند و هیچ تفاوتی بین تقویت عضلات دورکننده و نزدیککننده ران وجود نداشت. بنابراین، حداقل در این مطالعه، به نظر میرسد بهبودها بیشتر وابسته به دوز هستند، اما از آنجایی که هیچ گروه با دوز پایین در نظر گرفته نشده است، این موضوع قابل تأیید نیست.
انتخاب تقویت عضلات نزدیککننده ران ممکن است کمی عجیب به نظر برسد، اما این انتخاب بر اساس این واقعیت بود که در افراد مبتلا به آرتروز زانو، در مقایسه با افراد سالم، اختلالاتی در قدرت نزدیککننده ران مشاهده شده است و همچنین بین پیشرفت آرتروز زانو و ضعف آداکتورهای ران وجود ارتباط گزارش شده است.
تمرینات در زنجیره حرکتی باز و بسته انجام شد و دامنه حرکتی کامل مجاز بود. برای تسهیل اجرای تمرینات، اجازه داده شد که دامنه حرکتی زمانی که نمرات درد از 3/10 بیشتر میشد، کاهش یابد. به جای معیارهای پیشرفت سخت، پیشرفتهای انجام شده توسط سطوح درد تعدیل میشدند.
به نظر می رسد، به خصوص در بزرگسالان مسنتر که مشارکت کمی در ورزش و فعالیت بدنی دارند یا اصلاً شرکت نمیکنند، این میتواند راهی مؤثر برای دستیابی به اهداف توانبخشی باشد. این آزمایش به جای منصرف کردن آنها، سعی کرد ظرفیت فرد را با پیشرفتهایی که باید انجام شود، تنظیم کند.
سخن پایانی
از لحاظ متغیرهای مورد مطالعه هیچ تفاوتی بین گروهی که تمرینات تقویت عضلات نزدیک کننده را انجام داد و گروهی که تمرینات تقویت عضلات دور کننده را دریافت میکردند، وجود نداشت. بنابراین هر دو رویکرد را میتوان برای آرتروز زانو با هم ترکیب کرد. نکته مهم این است که پایبندی به درمان بالا گزارش شده است، که ممکن است به معنای عملی بودن برنامه باشد. همچنین، در طول 12 هفته، حجم کار به تدریج افزایش یافت و افراد مورد مطالعه به خوبی آن را تحمل کردند. بنابراین، اضافه کردن تقویت عضلات نزدیک کننده ران به یک رویکرد چندوجهی در آرتروز زانو ممکن است امکانپذیر باشد.
پیشنهاد می دهیم مقاله “خستگی پس از جراحی ACL بازگشت ایمن به ورزش | 1 راهکار بازتوانی” را نیز مطالعه کنید.
منابع
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35780637/
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2468781222000741
https://www.physiotutors.com/research/adding-hip-adductor-strengthening/