اصلاح لگن تأثیر مستقیمی بر سلامت ستون فقرات و عملکرد عضلات مرکزی دارد. در این مقاله علمی، با استفاده از تحلیل الکترومایوگرافی (EMG)، به بررسی استراتژی‌های عضلانی مؤثر در اصلاح وضعیت لگن و کاهش درد کمر می‌پردازیم.
مقدمه‌ای بر موقعیت لگن و اهمیت آن در سلامت اسکلتی-عضلانی
یکی از مؤلفه‌های کلیدی در حفظ وضعیت بدنی مناسب، وضعیت لگن در صفحه ساژیتال (قدامی-خلفی) است. وضعیت لگن نقش پایداری در انتقال نیرو بین تنه و اندام‌های تحتانی دارد. تغییرات در موقعیت لگن می‌تواند منجر به بروز کمردرد، ناهنجاری‌های قامتی و اختلال در عملکرد عضلات شود. در این مقاله که در Journal of Functional Morphology and Kinesiology منتشر شده، به بررسی الگوهای فعال‌سازی عضلات در اصلاح ارادی موقعیت لگن پرداخته شده است.
برای اصلاح وضعیت لگن در حالت ایستاده، بدن باید از ترکیب هماهنگ چندین گروه عضلانی استفاده کند. مطالعات قبلی عمدتاً به مشارکت گروه‌های عضلانی خاص مانند عضلات شکمی و سرینی پرداخته‌اند، اما تجزیه‌وتحلیل الگوهای دقیق‌تر و کامل‌تر عضلات درگیر در حرکت اصلاحی لگن تا کنون به‌صورت جامع بررسی نشده بود.
در مطالعه حاضر که بر روی افراد سالم انجام شده است، محققان با بهره‌گیری از الکترومایوگرافی سطحی (sEMG) به بررسی فعالیت عضلات در حین اجرای حرکت ارادی چرخش لگن به عقب (posterior pelvic tilt) بعنوان حرکت اصلاحی لگن پرداختند. شش عضله کلیدی در این فرآیند مورد ارزیابی قرار گرفتند:
-
Gluteus Maximus (سرینی بزرگ): قوی‌ترین بازکننده لگن، نقش محوری در حرکت رتروورژن ران و اصلاح لگن دارد.
-
Hamstrings (همسترینگ‌ها): به‌ویژه عضله biceps femoris، با اتصال از لگن به زانو در چرخش و اصلاح لگن مشارکت دارند.
-
Rectus Abdominis (راست شکمی): با ایجاد خم شدن تنه به جلو، لگن را به سمت بالا متمایل کرده و می تواند منجر به اصلاح لگن شود.
-
External Oblique (مایل خارجی شکم): کمک به تثبیت و کشش یک‌سویه لگن در حرکت کنترل‌شده.
-
Erector Spinae (عضلات کمری): در تثبیت ستون فقرات و ممانعت از خم شدن بیش‌از‌حد به جلو فعال هستند.
-
Upper Trapezius (تراپزیوس فوقانی): گرچه ارتباط مستقیم با لگن ندارد، اما در حفظ راستای قامت در حرکت مشارکت ایزومتریک دارد.
هدف مطالعه
هدف اصلی این تحقیق، شناسایی استراتژی‌های عضلانی مختلفی است که افراد سالم هنگام اصلاح موقعیت لگن در وضعیت ایستاده به‌کار می‌گیرند. این موضوع به طراحان برنامه‌های ورزشی، فیزیوتراپیست‌ها و مربیان کمک می‌کند تا برنامه‌های مؤثرتری برای اصلاح وضعیت بدن و بهبود عملکرد عضلات مرکزی تدوین کنند.
روش تحقیق
شرکت‌کنندگان
۴۱ فرد سالم (بدون درد یا اختلالات حرکتی)
محدوده سنی: ۲۰ تا ۴۰ سال
ابزارها و فرآیند اندازه‌گیری
از شرکت‌کنندگان خواسته شد در وضعیت ایستاده، ۱۰ بار اصلاح لگن خود را با استفاده از حرکت “چرخش لگن به عقب (Posterior Pelvic Tilt)” انجام دهند.
با استفاده از نشانگرهای آناتومیک بر روی ASIS و PSIS و تصویربرداری ویدئویی، زاویه لگن قبل و بعد از حرکت ثبت شد.
فعالیت عضلات با الکترومایوگرافی سطحی (sEMG) ۶ عضله کلیدی اندازه‌گیری شد:
گلوتئوس ماکسیموس
همسترینگ (دو سر ران)
راست شکمی
مایل خارجی شکم
عضلات کمری ستون فقرات
بخش بالایی تراپزیوس
تحلیل آماری
داده‌های EMG نرمال‌سازی شده با حداکثر انقباض ارادی (MVC)
تحلیل همبستگی و رگرسیون برای بررسی رابطه زاویه لگن و فعالیت عضلانی
تحلیل خوشه‌ای (Ward’s method) برای دسته‌بندی الگوهای فعال‌سازی عضلات
نتایج کلیدی تحقیق
چهار الگوی متفاوت فعال‌سازی عضلات در شرکت‌کنندگان مشاهده شد.
مهم‌ترین عضله در تمامی الگوها، گلوتئوس ماکسیموس بود که بیشترین ارتباط را با زاویه لگن نشان داد.
برخی شرکت‌کنندگان بیشتر از عضلات شکمی برای کنترل لگن استفاده کردند، در حالی که دیگران بر عضلات خلفی (همسترینگ، گلوتئوس، عضلات کمری) تکیه داشتند.
این یافته نشان می‌دهد که هیچ استراتژی یکتایی برای اصلاح لگن وجود ندارد و افراد می‌توانند بسته به توان عضلات خود، از مسیرهای مختلفی استفاده کنند.
بحث و کاربرد بالینی
دانستن اینکه افراد سالم هم از استراتژی‌های عضلانی متفاوتی برای اصلاح لگن و بهبود وضعیت بدنی استفاده می‌کنند، نشان می‌دهد که در طراحی برنامه‌های اصلاحی نباید از یک روش واحد برای همه استفاده شود. در فیزیوتراپی و تمرینات اصلاحی، باید ابتدا بررسی شود که فرد از کدام الگوی عضلانی بیشتر استفاده می‌کند و سپس تمریناتی متناسب با آن پیشنهاد شود.
نتیجه‌گیری نهایی
این مطالعه نشان داد که در اصلاح لگن، افراد از استراتژی‌های عضلانی متنوعی استفاده می‌کنند و گلوتئوس ماکسیموس نقشی محوری در این فرآیند دارد. این اطلاعات می‌تواند در تدوین تمرینات درمانی، بهبود عملکرد ورزشی و اصلاح الگوهای حرکتی نقش مؤثری داشته باشد.
در صورتیکه به مقالات مربوط به کمردرد علاقه دارید پیشنهاد می دهیم مقالۀ “آویزان شدن وارونه چه تاثیری بر کمر درد می گذارد؟” را نیز مطالعه کنید.
لینک منبع
برای مطالعه متن کامل مقاله می‌توانید به لینک زیر مراجعه نمایید:
🔗 مطالعه مقاله در MDPI
Muscular Strategies for Correcting the Pelvic Position to Improve Posture—An Exploratory Study
8 دیدگاه دربارهٔ «اصلاح لگن با تمرینات عضلات مرکزی: بررسی نقش گلوتئوس ماکسیموس با استفاده از EMG»
بسیار ارزشمند
سپاس 🙏
سپاس به خاطر همراهی و کامنتی که برامون میزارید تا انرژی مضاعف بگیریم
درود برشما دکتر ممنونم از مطالب مفید و اموزندتون ..خداقوت
سپاس خانم فرخ زاد عزیز که مثل همیشه کنارمون هستید….
عالی💚
ممنونم از همراهی شما
بسیار عالی و کاربردی دکترجان
سپاس از لظف شما دکتر عزیز